Wody Polskie ogłaszają kolejne przetargi na inwestycje retencji korytowej, której zadaniem jest poprawa bilansu wodnego na terenach rolniczych. Z powodu postępującej suszy ogółem na ten cel przeznaczono dodatkowe 154,7 mln zł na realizację 645 zadań inwestycyjnych na terenie całej Polski.

Wody Polskie w ciągu dwóch lat istnienia na terenie całej Polski zrealizowały 8 tys. zadań, mających wpływ na poprawę lokalnego bilansu wodnego. Inwestycje z tego tytułu opiewały łącznie na kwotę 554 mln zł.

W 2020 roku zaplanowaliśmy 4 000 tego typu zadań, na które przeznaczonych jest 380 mln zł. Dodatkowo 60 mln zł skierowane jest na nowatorski program kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych w regionach najbardziej zagrożonych suszą rolniczą. Głównym założeniem i celem jest ograniczenie skutków suszy przez wzmocnienie retencji korytowej rzek, kanałów i rowów, przez budowę i odbudowę systemu jazów, zastawek, przepusto-zastawek, umożliwiających nawodnienie użytków rolnych.

Fot. Kanał Przyłęki - przykład retencji korytowej (woj. kujawsko-pomorskie) - fot. M. Kulesza

Przeciwdziałanie skutkom suszy jest obecnie najważniejszym zadaniem, jakie wykonują Wody Polskie. Odkąd powstało nasze Gospodarstwo, czyli od 2018 roku, realizujemy program Stop suszy. W jego ramach działamy wielotorowo.

• Nasze Gospodarstwo w ramach przeciwdziałania skutkom suszy realizuje już inwestycje, które wpływają na poprawę bilansu wodnego kraju. Na ten cel przeznaczonych jest ponad 2 mld zł. W tym roku Wody Polskie szczególnie koncentrują się na lokalnych działaniach na terenach rolnych. Ze szczególnym uwzględnieniem regionów najbardziej zagrożonych suszą, w tym suszą rolniczą. Na ten cel jest dodatkowo przeznaczonych 157 mln zł, z czego 60 mln zostanie zagospodarowane w postaci inwestycji już w tym roku. Równolegle wprowadzamy również kolejne rozwiązania z zakresu małej i dużej retencji, które poprawią stan zasobów wodnych w Polsce. 
  
  

• Działania inwestycyjne opierają się na szczegółowych analizach dokonanych za pomocą najnowocześniejszych metod badawczych. Na ich podstawie przeanalizowaliśmy szczegółowo zjawisko suszy w Polsce i kończymy opracowanie kompleksowego planu przeciwdziałania skutkom suszy. Dokument będzie zawierał analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych oraz zbiór niezbędnych inwestycji. Znajdą się w nim także konkretne wskazania dla samorządów pomocne w kształtowaniu zrównoważonej gospodarki wodnej na terenach gmin, a w konsekwencji – całego kraju. Dokumenty planistyczne tej rangi przyjęło już dziesięć państw europejskich, w tym m.in. Wielka Brytania, Francja Hiszpania, Słowacja i Ukraina.
  

• Z uwagi na zwiększające się zagrożenie suszą PGW Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy wykonał prace utrzymaniowe i inwestycyjne przyczyniające się do łagodzenia skutków suszy. Wśród nich są m.in.:

  1. Jaz na wypływie z Jeziora Mogileńskiego (rzeka Panna) pozwala na gromadzenie w jeziorze dodatkowego 1 mln m³ wody.  

  Tytuł projektu: „Budowa jazu piętrzącego na rzece Pannie w km 7+537, gm. Mogilno, powiat mogileński, województwo kujawsko-pomorskie”. Umowa o dofinansowanie: nr RPKP.04.01.01-04-0002/16 współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego  na lata 2014–2020, oś priorytetowa 4. Region przyjazny środowisku, działanie 4.1. Przeciwdziałanie zagrożeniom, poddziałanie 4.1.1 Poprawa ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałanie suszy.

  Cel projektu: Budowa jazu piętrzącego na rzece Panna w km 7+537 gm. Mogilno, powiat mogileński, województwo kujawsko-pomorskie (zakres prac obejmował: rozbiórkę istniejącego drewnianego jazu zastawkowego, budowę nowego jazu z dostosowaniem do wymagań aktualnych przepisów prawa, budowę przepławki dla ryb i budowę umocnień brzegowych). 
  Wartość ogółem: 1 399 333,01 zł, wkład UE: 1 127 479,71 zł
  
  
  
  2. Przepust piętrzący na rzece Dołga (Długa) w km 2+695 
  

  W 2017 roku uzyskaliśmy pozwolenie wodnoprawne na piętrzenie wód rzeki Dołga do rzędnej 137,89 m n.p.m. w celu stabilizacji lustra wody jeziora Dołgie oraz zachowania utrwalonych stosunków wodnych na obszarach przyległych do rzeki pomiędzy piętrzeniem, a jeziorem.

  Retencja korytowa wynosi około 35 000 m³   
  
  
  
  3. Jaz na rzece Korytnicy w km 29+000 m. Polne koło Mirosławca, powiat wałecki 
  Zadanie: „Usunięcie nieprawidłowości występujących na jazie zlokalizowanym na rzece Runica w km 7+200 w m. Tuczno, dz. nr 45, 49 i 51 obręb Tuczno 108, gm. Tuczno, pow. wałecki oraz usunięcie nieprawidłowości występujących na jazie zlokalizowanym na rzece Korytnicy w km 29+000 w m. Polne, gm. Mirosławiec, pow. wałecki – roboty budowlane”.
  
  Zakres robót objął przede wszystkim oczyszczenie konstrukcji betonowej jazu, przepławki i budowli wlotowej z porastających je mchów i porostów oraz innej roślinności, oczyszczenie szczeliny w przegrodach przepławki i udrożnienie przepływu wody, oczyszczenie dopływowego i odpływowego kanału jazu z porastającej je roślinności, wymianę zmurszałych i zaimpregnowanie elementów drewnianych przegród przepławki oraz szandorów jazu, uzupełnienie ubytków betonu i zlikwidowanie pęknięć na powierzchniach betonowych jazu i budowli wlotowej, oznakowanie w sposób trwały na budowli piętrzącej rzędnej poziomu piętrzenia 99,30 m n.p.m. i potwierdzenie jej pomiarem geodezyjnym wykonanym przez uprawnionego geodetę. Prace wykonano na przełomie listopada i grudnia 2019 r.
  
  Wartość wykonanych prac: 128 213,73 zł netto.
  
  
  
  4. Jaz na rzece Korytnicy w km 29+440, m. Kosiakowo, gm. Mirosławiec 
  Zadanie: „Usunięcie nieprawidłowości występujących na jazie zlokalizowanym na rzece Korytnica w km 29+440, m. Kosiakowo, gm. Mirosławiec”, województwo zachodniopomorskie.
  
  Zakres wykonanych robót objął oczyszczenie z mchów i porostów powierzchni betonowych jazu (do ściany budynku turbinowni) oraz budowli wlotowej na kanale obejściowym wody oraz dokonanie napraw tych powierzchni (likwidacja pęknięć, ubytków) chemią budowlaną w technologii PCC, zamurowanie okna upustu jałowego jazu do poziomu korony przyczółków, oczyszczenie wszystkich elementów stalowych jazu oraz zastosowanie zabezpieczenia antykorozyjnego, wymianę istniejących balustrad stalowych na jazie, demontaż istniejącego mechanizmu wyciągowego zasuwy lewej, wymianę zasuw drewnianych wraz z montażem nowych mechanizmów wyciągowych o napędzie ręcznym (odrębnie dla każdej zasuwy), demontaż istniejących umocnień skarp od górnej i dolnej wody, wykonanie (odtworzenie) umocnień od górnej i dolnej wody, umocnień biologicznych koryta rzeki Korytnicy poniżej jazu na długości L = 50 m, wymianę wylotu Փ 800 i Փ 400 mm w dolnym stanowisku. Prace wykonano na przełomie września i listopada 2019 r.
  
  Wartość wykonanych prac: 212 911,30 zł netto.
  
  
  
  5. Jaz na rzece Runica w km 7+200, m. Tuczno, gm. Tuczno Zadanie: „Usunięcie nieprawidłowości występujących na jazie zlokalizowanym na rzece Runica w km 7+200 w m. Tuczno, dz. nr 45, 49 i 51 obręb Tuczno 108, gm. Tuczno, pow. wałecki”, województwo zachodniopomorskie.
  
  
  Zakres wykonanych robót objął zlikwidowanie spękań oraz uzupełnienie ubytków betonu w korpusie budowli i przyczółkach, wymianę drewnianych szandorów na wlocie do upustu jałowego, oczyszczenie wszystkich powierzchni betonowych jazu z mchów i porostów, oczyszczenie brzegów w obrębie poszuru z porastającej roślinności, zainstalowanie łaty wodowskazowej i oznaczenie w sposób trwały maksymalnego poziomu piętrzenia wody, na murze oporowym przed drewnianym zamknięciem szandorowym na wlocie do upustu jałowego (od strony wody górnej) oraz wykonanie pomiarów rzędnej tego poziomu i zera wodowskazu, dowiązane do sieci niwelacji państwowej. Prace wykonano na przełomie listopada i grudnia 2019 r. 
  Wartość wykonanych prac: 124 766,21 zł NETTO.
  
  
  

• Przedsięwzięcia mające na celu zwiększenie retencji w istniejących zbiornikach wodnych, jeziorach i  rzekach, polegające między innymi na budowie urządzeń ograniczających odpływ wód, są priorytetem dla Wód Polskich. Prowadzone przez PGW WP RZGW w Bydgoszczy działania na obszarach wykorzystywanych rolniczo, mają na celu zahamowanie odpływu wód ze zlewni cząstkowych, tj., jak najdłuższe utrzymanie wody w miejscach, gdzie występują jej zasoby, a także jej dystrybucję w  okresach niedoborów. Czynności te polegają między innymi na budowie urządzeń piętrzących na odpływach ze zbiorników wodnych i jezior - retencja zbiornikowa oraz na ciekach - retencja korytowa/glebowa.

• W tym roku na całość zadań podejmowanych w tym zakresie na terenie RZGW w Bydgoszczy przeznaczy ok. 13 mln zł realizując zadania mające na celu złagodzenie skutków suszy. W ten sposób zretencjonujemy ok. 2 mln m³ wody.

  Zgodnie z planem inwestycyjnym RZGW w Bydgoszczy zostaną wykonane następujące zadania:
  
  - podpiętrzenie jeziora Falmierowskiego – retencja – 531 tys. m³ wody.  

  - odbudowa Kanału Małgosia – Etap I – 7 tys. m³ wody.  

  - kształtowanie przekroju podłużnego i poprzecznego oraz układu poziomego Kanału Bachorza Duża od km 0+000 do km 14+000 – Etap I od km 0+000 do km 7+808 - retencja - 17 tys. m³ wody
  
  - jaz na wypływie z Jeziora Wiecanowskiego (rzeka Panna Północna). Po zakończeniu prac możliwe będzie zgromadzenie w jeziorze dodatkowego 1,5 mln m³ wody. 

• Prowadzimy również kampanie społeczne i edukacyjne, które są ważnym elementem dla całościowego podejścia do zasobów wodnych kraju. Celem jest przede wszystkim zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej niewielkich zasobów wodnych, jakimi dysponujemy w Polsce. W szczególności – do racjonalnego gospodarowania wodą już na poziomie indywidualnym, w tym nieprzeznaczania najwyższej jakości wody pitnej do podlewania trawników i innych celów niż bytowe, zwłaszcza w sezonie wiosenno-letnim.
  
  Więcej informacji na temat retencji korytowej: https://www.wody.gov.pl/mala-retencja/retencja-korytowa