RAPORT: Dane o suszy - stan na 15 września - z perspektywą na październik

Szczegóły

W naszym najnowszym raporcie #StopSuszy publikujemy dane o sytuacji suszowej - stan na 15 września z perspektywą na październik 2020 r. 

Sierpień zgodnie z prognozami meteorologów był miesiącem ciepłym o wysokich opadach w pasie od Sudetów przez część centralną kraju (województwa łódzkie oraz mazowieckie). Mimo to w niektórych regionach Polski nadal panuje susza rolnicza. Obserwowana jest również susza hydrologiczna oraz susza hydrogeologiczna – mająca wpływ na stan wód podziemnych. Poniżej przedstawiamy szczegóły dotyczące obecnej sytuacji hydrologicznej, jak również prognozę suszową na październik.

Analizy wskazały deficyty zasilania opadem w szerokim pasie Polski północnej oraz w województwach: małopolskim, podkarpackim, świętokrzyskim oraz fragmentarycznie w lubelskim i podlaskim (Mapa 1). Pierwsze dni września przyniosły intensywne opady w Polsce z maksimum wynoszącym około 80 mm (01-11 września 2020 r. – źródło: IMGW-PIB). Opady pierwszej dekady września w całej Polsce przyniosły poprawę w warunkach zasilania zlewni opadem (Mapa 1 i 2).

Wysokie (w porównaniu z sierpniem) sumy opadów pierwszej dekady września przełożyły się na obniżenie o 12% liczby wodowskazów z notowanymi niskimi stanami wód. W z końcem sierpnia niżówki notowano na 54% wodowskazach zaś 11 września ich odsetek stanowił 42%. Aktualnie suszę hydrologiczną IMGW-PIB stwierdza na rzekach (Mapa 2):

  • w obszarze dorzecza Wisły: Nidzie, Wiśle od ujścia Dunajca do ujścia Czarnej
  • w obszarze dorzecza Odry: Kwisie, Nysie Łużyckiej, Czernej Wielkiej, Odrze dolnej od Warty, Warcie środkowej i dolnej oraz Drawie, Inie i Płoni, Wełnie, Noteci dolnej i jej dopływie Łobżonce, Kanale Mosińskim i Obrze.

Obserwowane na ww. rzekach zlewni Warty niżówki (susza hydrologiczna) pokrywają się z zasięgiem notowanych deficytów zasobów wody w glebie oraz suszy hydrologicznej (Mapa 2) i suszy hydrogeologicznej (Mapa 4).

Mapa 2 Stan suszy hydrologicznej wg IMGW-PIB. Źródło: meteo.imgw.pl

Odnotowany na początku września wzrost sum opadów zdecydowanie sprzyja odbudowie zasobów wodnych gleby. Notowane od początku maja deficyty wilgoci w glebie na głębokości do 1 metra powoli odbudowują się i względem sierpnia terenów z deficyt wody w strefie korzeniowej dotyczy województwa lubuskiego (zachodniej części Wielkopolskiego, oraz fragmentarycznie opolskiego, lubelskiego i pomorskiego (Mapa 3).

Mapa 3 – wskaźnik wilgotności gleb dla głębokości 28-100cm. Źródło: agrometeo.imgw.pl

W sierpniu br. stan zagrożenia hydrogeologicznego niżówką utrzymywał w 41 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 26% wszystkich analizowanych punktów (w lipcu było to ok. 17%). Zjawiskiem niżówki hydrogeologicznej dotknięte były obszary województw wielkopolskiego, lubuskiego, zachodniopomorskiego, dolnośląskiego, świętokrzyskiego i lubelskiego oraz na zachodzie województwa mazowieckiego (Mapa 4). Niżówka hydrogeologiczna w skali regionalnej odnotowana została na pograniczu województw pomorskiego, warmińsko-mazurskiego i kujawsko-pomorskiego. Średni poziom wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w sierpniu br. również w innych regionach Polski, lecz zjawisko to miało charakter lokalny.

Według prognoz IMGW liczba dni z opadem w październiku 2020 r.  (ostatnim miesiącu roku hydrologicznego) na przeważającym obszarze kraju powinna być w klasie „poniżej normy”, a najwyższe prawdopodobieństwo wystąpienia klasy „poniżej normy” dotyczyć ma pasa Olsztyn-Bydgoszcz-Toruń-Poznań-Wrocław-Opole, a także w pasie Warszawa- Lublin- Rzeszów-Kraków-Zakopane (Mapa 5). Prognozy te są niekorzystne w kontekście odbudowy po długotrwałej suszy zasobów wodnych (zarówno wód powierzchniowych jak i podziemnych). Prognoza stanu zasobów wód podziemnych do końca września zakłada, że przy niekorzystnych warunkach meteorologicznych (niskie opady) prognozuje się występowanie niżówki hydrogeologicznej w obrębie województw: lubuskiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego i śląskiego (PSH PIG-PIB).

Mapa 5 – Najbardziej prawdopodobna klasa sumy opadów w październiku 2020 r. Źródło: IMGW-PIB

 

Tekst: Zespół Komunikacji Społecznej i Edukacji Wodnej Wód Polskich pod kierunkiem dr Małgorzaty Stolarskiej, kierownika zespołu naukowego, który opracował plan przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS).