Tydzień Czystości Wód przypomina nam o konieczności dbania o nasz bezcenny zasób – wodę. Jej jakości zagraża wiele czynników – niekontrolowane zrzuty ścieków, zaśmiecanie, nadmierny spływ nawozów rolniczych, a nawet susza. By poprawić stan naszych wód potrzebujemy szeregu działań lokalnych, dzięki czemu możliwa jest ochrona środowiska w całej zlewni! Wody Polskie realizują to przez działania naprawcze w ramach planów gospodarowania wodami, kontrolę wylotów do rzek czy akcje sprzątania. Kluczową sprawą jest współpraca ze środowiskiem naukowym dla wypracowania rozwiązań dla ochrony naszych wód, a także edukacja wodna – przyswajanie przez najmłodszych właściwych nawyków, które w przyszłości przełożą się na czystszą planetę.

Woda jest jednym z fundamentów życia na naszej planecie. Jako ludzie od zawsze szukaliśmy jej źródeł, przy niej mogliśmy rozwijać się i budować swoją przyszłość. Woda w kranie, wakacje nad wodą, woda do podlewania – jest obecna wszędzie, choć nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę. O jej kluczowej roli przypomina rozpoczynający się 1 kwietnia Tydzień Czystości Wód. Przypomina też o tym, że zamieniona w ściek przestaje spełniać swoje funkcje. Dlatego musimy brać odpowiedzialność za stan naszych wód. Praktycznie każdy z nas mieszka przy jakimś jej źródle – rzece, jeziorze, nad morzem czy nawet przy oczku wodnym lub rowie melioracyjnym. Dbajmy o nasze lokalne wody. Każde nasze punktowe działanie ma wpływ na stan wód w całej zlewni. Co możemy zrobić w każdy dzień Tygodnia Czystości Wód?

1. Dowiedz się więcej o wodzie! Bądź świadomy, że Cię otacza i jest potrzebna w Twoim życiu.

2. Poznaj swoje lokalne wody – morze, jezioro, rzeka, a nawet staw – wybierz się na spacer.

3. Nie traktuj wód jak śmietnika! Są mieszkaniem żywych istot.

4. Racjonalnie korzystaj z wody – nie marnuj jej zasobów!

5. Stosuj środki czystości przyjazne środowisku i segreguj śmieci.

6. Widzisz dzikie wysypisko lub nielegalny zrzut ścieków? Zgłoś sprawę!

7. Dbaj o retencję – zbieraj deszczówkę, zamień trawnik na kwietną łąkę, kostkę brukową na ażurową

To może zrobić każdy z nas. A co dla poprawy stanu wód robią Wody Polskie? Sprawdźmy!

Od planów do działania

Z końcem marca na terenie całej Polski obowiązuje druga aktualizacja Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy (IIaPGW). To jedne z najważniejszych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej, których projekty są opracowywane i aktualizowane co 6 lat przez Wody Polskie. Plany są podstawą do podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych na obszarze dorzecza i zasady gospodarowania nimi. Służą też koordynowaniu działań mających na celu osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów od wód zależnych, poprawę stanu zasobów wodnych, poprawę możliwości korzystania z wód, zmniejszenie ilości wprowadzanych do wód lub do ziemi substancji mogących negatywnie oddziaływać na wody. Dlatego ich realizacja ma kluczowy wpływ na czystość naszych wód.

Plany zawierają wykaz ponad 24 tys. działań naprawczych dla przeszło 3,6 tys. jednolitych części wód: rzecznych, jeziornych, zbiornikowych, przejściowych, przybrzeżnych i podziemnych. W zestawach działań zaplanowano takie, które dążą do poprawy warunków hydromorfologicznych rzek, w tym także działania renaturyzacyjne, przywracające naturalny charakter rzek, umożliwiające organizmom wodnym migrację i odtwarzanie siedlisk. Z kolei budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz rozbudowa systemów kanalizacji m.in. przez jednostki samorządu terytorialnego pozwala ograniczać wpływ zanieczyszczeń do wód.

Niezbędna jest troska zarówno o stan wód powierzchniowych, jak i wód podziemnych. Służą temu m.in. kontrole przestrzegania warunków ustalonych w danych strefach oraz decyzjach i pozwoleniach dotyczące korzystania z wód, czy ochrony zasobów wodnych, jak również wykonywania i utrzymywania urządzeń wodnych. Dzięki kontrolom możliwe jest egzekwowanie przepisów mających na celu ochronę ilościową i jakościową wód oraz ekosystemów od nich zależnych. Wody Polskie prowadzą kontrole wylotów do wód oraz współpracują z innymi służbami z w całym kraju.

Wody Polskie zawiązały też szeroką współpracę dla ochrony jezior przed dewastacją. Każda niewłaściwa ingerencja człowieka w linię brzegową może przyczyniać się do pogorszenia jakości wód oraz przyspieszać degradację jeziora i jego eutrofizację. Dlatego tak ważna jest troska o te naturalne ekosystemy. Od współpracy nas wszystkich zależy skuteczność działań. Choć to wyzwanie dla nas wszystkich, wysiłki te są warte podjęcia, gdyż stawką jest dobry stan wszystkich wód w Polsce!

Śmieci mniej, wodom lżej!

Zaśmiecanie wód wciąż jest problemem w Polsce. Butelki, niedopałki, stare meble, zużyty sprzęt elektroniczny, opony i inne śmieci szpecą nasz nadwodny krajobraz, szkodząc przyrodzie, ale również nam! Dlatego tak ważne jest kształtowanie poprawnych nawyków i nieustanne wpajanie, żeby śmieci zabierać ze sobą, gdyż wody to nie śmietnik! Budowaniu właściwych postaw służy dawanie dobrego przykładu. Nasi pracownicy wespół z ludźmi dobrej woli, którym zależy na stanie naszego środowiska angażują się w akcje sprzątania rzek i jezior. Pierwsze w tym roku mamy już za sobą!

W ramach kampanii społecznej Wód Polskich „Wody to nie śmietnik” oczyszczaliśmy ze śmieci szereg akwenów na południu Polski, by te nie trafiły wraz z nurtem w inne rejony kraju, a finalnie do Bałtyku – gdzie co drugi śmieć trafia z naszych rzek.

Na Śląsku nasi pracownicy sprzątali rzekę Pełcznicę i potok Szczawnik w Wałbrzychu, gdzie w ciągu kilku godzin zebrali 3,5 m³ śmieci w postaci butelek szklanych i plastikowych, puszek, opon. Byliśmy aktywni również nad Baryczą i Odrą. W rejonie Milicza wysprzątaliśmy 9 kilometrowy odcinek Baryczy, w sumie 30 worków pełnych butelek, puszek, papieru i folii. W Brzegu nad Odrą oczyściliśmy wały przeciwpowodziowe ze 100 kilogramów różnego rodzaju odpadów, które zostały posegregowane i przewiezione do zakładu usług komunalnych w Brzegu. Odrę wysprzątaliśmy również w Oławie, a nad Nysą Szaloną, wspólnie z mieszkańcami i Służbą Ochrony Przyrody, znaleźliśmy około 1,5 m³ śmieci.

Razem z szeregiem partnerów zorganizowaliśmy wielkie sprzątanie zbiornika Turawa. Zebraliśmy aż 10 m³ odpadów. Szczególną aktywnością wykazali się uczniowie szkół podstawowych! Co warte uwagi, wysprzątany zbiornik jest położony na obszarze Natura 2000.

Na Lubelszczyźnie wysprzątaliśmy rzekę Białkę, a na Podkarpaciu Tanew. Efekty to ogrom zebranych śmieci – przeszło 3 naczepy ciągnikowe oraz 33 worki!

Mieliśmy sporo pracy także w Małopolsce. Sprzątaliśmy okolice Prądnika i Białuchy w regionie Krakowa, jak również tereny nadwodne w Proszowicach. Cały kontener śmieci zebraliśmy nad zbiornikiem Tresna, który oczyścił się z niepotrzebnego plastiku, szkła i opon.

Na północy naszego kraju zawędrowaliśmy nad Pisę. W społecznym sprzątaniu wzięło udział ponad 100 osób. Wspólnie zebraliśmy dwa duże kontenery odpadów.

Dzięki cyklicznie organizowanym akcjom znajdujemy coraz mniej śmieci. Nie bądź obojętny! Włącz się w troskę o stan naszych wód!

Nauka to podstawa. Korzystamy z wiedzy ekspertów i sami przekazujemy wiedzę najmłodszym

Korzystanie z nowych technologii, doświadczeń i wiedzy ekspertów jest kluczem do postępu, także w gospodarce wodnej. Aktualnie w ramach współpracy z Politechniką Wrocławską będziemy rozwijać monitoring stanu wód z wykorzystaniem najnowszych technologii. Innowacyjne rozwiązania w tym zakresie zakładają wykorzystanie danych satelitarnych, przetwarzania danych LIDAR dla Systemów Informacji Przestrzennej oraz danych fotogrametrycznych pozyskiwanych przy misjach z wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych. Poszerzamy też współpracę z Politechniką Krakowską. Wsparcie środowiska akademickiego ma istotny wkład w realizację prac badawczych oraz koncepcyjnych, a także poszerzanie kompetencji naszych pracowników. Dotychczasowe współdziałanie pozwoliło na rozwój gospodarki wodnej, szczególnie na obszarze zlewni Górnej Wisły.

Współpracujemy aktywnie ze środowiskiem naukowym, aby lepiej radzić sobie z aktualnymi wyzwaniami związanymi m.in. ze zmianami klimatu i ochroną środowiska naturalnego. Z okazji Światowego Dnia Wody nasi specjaliści zabrali głos na konferencjach organizowanych przez Uniwersytet Śląski oraz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu i Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, a kolejne wydarzenia przed nami!

W ramach tegorocznego Światowego Dnia Wody uczniowie szkół podstawowych, które uczestniczą w programie edukacyjnym „Aktywni Błękitni – Szkoła Przyjazna Wodzie” wzięli udział w konkursach poświęconych m.in. ochronie środowiska i trosce o zasoby wodne. Kreatywny sposób edukacji wodnej pozwala dzieciom i młodzieży na lepsze przyswojenie wodnych tematów, naukę poprawnych nawyków i uświadomienie sobie, jak ważna jest rola wody w naszym życiu.

Aktywni Błękitni z obszaru RZGW w Białymstoku mogli zgłosić swój udział w konkursie plastycznym pn. "Podwodne życie - jak dbać o wody polskich rzek i jezior?".  Znamy też wyniki laureatów konkursu „Przyspieszmy zmiany w naszych wodach!” ogłoszonego przez RZGW w Bydgoszczy. Zadaniem uczniów było stworzenie rzeźby lub instalacji artystycznej ze śmieci nadających się do recyclingu. Odpady w tym konkursie miały mieć wymiar symboliczny. Zamiast trafić do rzeki, jeziora czy morza – zadaniem konkursowym było nadać im nową funkcję aby poprzez prace artystyczne odpady mogły choć trochę upiększyć świat i dostać drugie życie. Taka idea konkursu miała nakłaniać do dbania o czystość wód lub pokazywać tragiczne skutki zaśmiecania środowiska wodnego. Cieszy nas, że młodzież wykazała się nieograniczoną kreatywnością! Wkrótce poznamy też laureatów konkursu pn. „Wodne afisze – Aktywni Błękitni przyśpieszają w dbałości o wodę” w RZGW w Gdańsku. Na konkurs plastyczny wpłynęło aż 408 prac uczniów z całego regionu wodnego Dolnej Wisły!

RZGW we Wrocławiu zorganizował dla szkół podstawowych konkurs plastyczny pn. „Woda – najcenniejszy skarb”. Wpłynęło 115 wspaniałych dzieł z 18 szkół podstawowych z województw dolnośląskiego, lubuskiego, wielkopolskiego oraz opolskiego. Celem konkursu było przyswojenie i przybliżenie wiadomości na temat znaczenia wody w życiu człowieka, podniesienie świadomości o roli wody w przyrodzie oraz rozwijanie wyobraźni twórczej uczestników poprzez ekspresję plastyczną.

W RZGW w Warszawie odbył się konkurs polegający na stworzeniu filmiku przedstawiającego zawód związany z wodą. Z kolei RZGW w Rzeszowie rozstrzygnął konkurs na ścienną gazetkę szkolną pt. „22 marca - Światowy Dzień Wody”. W konkursie udział wzięło prawie 250 uczniów. Nagrodzone prace wyróżniają się kreatywnym podejściem do tematu, ciekawym przestawieniem treści edukacyjnych oraz estetyką wykonania. Znamy też laureatów konkursu plastycznego „Woda źródłem życia” zorganizowanego przez lubelskie Wody Polskie. Łącznie wpłynęło 477 prac z ponad 70 szkół! Prace były bardzo ciekawe, wykonane z pomysłem i dużym rozmachem.

Konkurs fotograficzny "Woda w kadrze" ogłoszony na terenie RZGW w Szczecinie z okazji obchodów Światowego Dnia Wody także już rozstrzygnięty! Otrzymaliśmy mnóstwo zdjęć ujmujących wodę w sposób piękny, kreatywny i nieoczywisty. Za wszystkie zgłoszenia serdecznie dziękujemy! W RZGW w Krakowie razem z policjantami z Komisariatu Wodnego edukowaliśmy uczniów z krakowskich szkół podstawowych o wodzie i bezpieczeństwie podczas pobytu nad nią. Oprowadzaliśmy też najmłodszych po śluzie w centrum Krakowa i wspólnie z Urzędem Żeglugi podczas rejsu uczyliśmy o drogach wodnych.

***

Dostęp do wody i urządzeń sanitarnych dla wszystkich ludzi to 6 z 17 celów zrównoważonego rozwoju jakie zostało określone do osiągnięcia do 2030 roku i przyjęte przez liderów państw członkowskich ONZ w 2015 roku. O znaczeniu wody dla planety i przyszłych pokoleń nieustannie edukujemy w ramach naszego programu „Aktywni Błękitni – szkoła przyjazna wodzie.” Zapraszamy także do lektury artykułu o działaniach Wód Polskich dla rozwoju gospodarki wodnej i przeciwdziałania kryzysowi wodnemu, w tym prac na rzecz poprawy stanu naszych wód:

https://www.wody.gov.pl/aktualnosci/3374-przyspieszamy-zmiany-dla-bezpieczenstwa-wodnego-polski