Retencja korytowa umożliwia zatrzymanie wody w górnych odcinkach zlewni rzecznych, ograniczając tym samym odpływ wody z terenów użytkowanych rolniczo. Piętrzenie wód na urządzeniach hydrotechnicznych poprawia również bilans wodny jezior. Jaz na rzece Pannie w miejscowości Żabno pomaga w regulacji poziomu wód w Jeziorze Mogileńskim. Max. wysokość piętrzenia: 1,33 m. Dzięki retencji korytowej możemy zgromadzić dodatkowy 1 mln m3 wody! Funkcjonująca przepławka przy jazie pozwala zachować ciągłość rzeki i umożliwia migrację organizmów wodnych.
Widok z lotu ptaka na jaz na rzece Pannie w miejscowości Żabno, woj. kujawsko-pomorskie. Fot. Wody Polskie
Kosztem 15 mln zł PGW Wody Polskie zwiększają retencję na terenach rolniczych w woj. kujawsko – pomorskim, które należy do regionów o wysokim zagrożeniu suszą.
Tym problemom poświęcony był briefing prasowy z udziałem Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie - Przemysława Dacy, Posła na Sejm RP – Tomasza Latosa, Dyrekcji Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy, Dyrekcji Zarządu Zlewni w Inowrocławiu, kierownictwa Nadzoru Wodnego w Mogilnie, lokalnych władz, który odbył się 18 maja 2020 r. przy jazie na rzece Pannie zlokalizowanym w miejscowości Żabno koło Mogilna.
Jaz piętrzący na rzece Pannie uruchomiono w roku 2018. Celem jego budowy była ochrona przed skutkami suszy oraz zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej regionu kujawsko-pomorskiego. Nowy jaz pozwolił na retencjonowanie wody w Jeziorze Mogileńskim i poprawił stan morfologiczny rzeki poprzez zastosowanie przepławki umożliwiającej migrację organizmów żywych.
Rzeka Panna jest dopływem V rzędu dorzecza Odry – lewobrzeżnym dopływem Małej Noteci (Noteci Zachodniej). Całkowita zlewnia cieku ma powierzchnię 383 km2. Dno ma szerokość od 0,8 do 3,0 m. Koryto na większości odcinków ma charakter naturalny. Rzeka odwadnia użytki rolne w postaci gruntów ornych, łąk i pastwisk oraz w mniejszym stopniu tereny leśne. Zadaniem jazu ruchomego zlokalizowanego na wypływie Panny z Jeziora Mogileńskiego (km rzeki 7+537 - zlewnia w tym przekroju ma powierzchnię 339,2 ha) jest stabilizacja poziomu zwierciadła wody w jeziorze. Ma to istotne znaczenie dla warunków życia mieszkańców Mogilna, ochrony środowiska naturalnego, ale również wpływa na ochronę przeciwpowodziową doliny Panny poniżej jazu. Istniejący przed wykonaniem inwestycji jaz został wybudowany w latach 60-tych ubiegłego wieku.
Podstawowe elementy konstrukcyjne obiektu wykonano z drewna iglastego, zaś zasuwy oraz mechanizmy wyciągowe ze stali węglowej. Następstwem zastosowania stosunkowo niskiej jakości materiałów i ciągłego użytkowania urządzenia w warunkach zmiennego poziomu lustra wody, było wystąpienie naturalnej korozji materiałowej. Obiekt po każdym przejściu wód wezbraniowych ulegał postępującej degradacji, a najbardziej wyeksploatowane elementy konstrukcji były sukcesywnie prowizorycznie naprawiane. Przed rozpoczęciem inwestycji używane były 2 z 4 ruchomych przęseł jazu, a 2 pozostałe działały jako stałe przelewy. Istniejące umocnienia brzegowe w postaci płyt betonowych, sosnowych desek i worków wypełnionych piaskiem były w złym stanie technicznym. Stan obiektu z powodów technicznych i ekonomicznych wykluczał dalsze prowadzenie prac remontowych, dlatego podjęto decyzję o jego rozbiórce i wybudowaniu nowego urządzenia. Obiekt nie spełniał obecnych norm środowiskowych, ponieważ nie był wyposażony w przepławkę umożliwiającą migrację organizmów żywych.
Realizacja zadania miała na celu rozbiórkę będącego w niedostatecznym stanie technicznym jazu, budowę nowego obiektu piętrzącego wodę na wypływie z Jeziora Mogileńskiego, uzyskanie możliwości zretencjonowania dodatkowej ilości wody, a także poprawę stanu morfologicznego rzeki poprzez zastosowanie przepławki umożliwiającej migrację organizmów żywych.
Edyta Rynkiewicz
Rzecznik prasowy Wód Polskich w Bydgoszczy
