Charakterystyka dróg wodnych

Kanał Bydgoski

1. Droga wodna:
Jest śródlądowym szlakiem wodnym, stanowiącym część połączenia wodnego Wisła – Odra o długości 24,1 km (od km 14,8 do 38,9) i jest zaliczony do II klasy drogi wodnej.

2. Śluzy:

Posiada 6 śluz żeglugowych jednokomorowych betonowych o wymiarach komór 57,4 x 9,60 m;

Wysokości spadów na śluzach wahają się od 1,83 (Józefinki) do 7,58 m (Okole) i 7,52 m (Czyżkówko) - w związku z czym obiekty wyposażono w zbiorniki oszczędnościowe.

3. Parametry szlaku żeglownego:

Szerokość szlaku żeglownego wynosi 28,0 m i oznakowany on jest znakami żeglugowymi brzegowymi;

Głębokość wody w kanale wynosi od 160 do 200 cm w zależności od poziomu piętrzenia;

W latach 2010 – 2014 głębokości wahały się na poziomie od 102 do 180 cm;

4. Kanał Bydgoski jest dwustopniowy, jego szczytowe stanowisko zasilane wodami Kanału Górnonoteckiego zawiera się pomiędzy śluzami Osowa Góra i Józefinki.

Prześwity pod mostami:

Przy WWŻ najmniejsze prześwity występują pod mostami drogowymi na dolnych głowach śluz: Prądy – 3,85 m i Osowa Góra – 3,78 m;

Prześwity pozostałych mostów wynoszą ponad 4,00 m.

5. Charakterystyka:
Trasa Kanału Bydgoskiego wiedzie przez wschodnią część szerokiej pradoliny toruńsko-eberswaldzkiej, Kotlinę Toruńską. To płaska dolina z terasowymi wydmami na brzegu lewym. Jest to kanał sztuczny łączący dwa systemy wodne: rz. Brdy (dorzecze Wisły) i Noteci (dorzecze Odry).

6. Atrakcje:
To unikalny w skali europejskiej przykład XVIII-wiecznej myśli technicznej oraz rozwoju techniki na przestrzeni XIX i pierwszej ćwierci XX wieku. Jest najstarszym kanałem w Polsce – zbudowany został w latach 1772 – 1774, a śluzy wykonane były z drewna. Obecnie trasa kanału i konstrukcja śluz pochodzą z lat 1912 – 1914. W 1968 r. śluza „Okole" stała się scenerią jednego (bądź dwóch) z odcinków serialu Czterej pancerni i pies. Jej wrota posłużyły jako scenografia do wysadzenia przez Gustlika tamy jednym strzałem.

7. Informacje dodatkowe:

W roku 2005 wpisany został do rejestru zabytków. Odcinki nasypowe kanału wykonano w postaci obustronnych grobli gliniastych z ubezpieczeniem skarp opaską faszynową. Brzegi kanału przebiegające w wykopie ubezpieczone są płytą potulicką, ścianką palisadową drewnianą i narzutem kamiennym.

8. Okres nawigacyjny: od kwietnia do listopada/grudnia

Noteć Dolna

1. Droga wodna:

Noteć dolna, jest najdłuższym fragmentem połączenia wodnego Wisła – Odra zaliczonej do sieci europejskich śródlądowych dróg wodnych i oznaczonej numerem E 70. Dzieli się na część skanalizowaną i swobodnie płynącą:

odcinek skanalizowany od Kanału Bydgoskiego do Krzyża tj. od km 38,9 do 177,2 o długości 138,3 km (klasa Ib)

odcinek swobodnie płynący nieskanalizowany od Krzyża do Santoku tj. od km 177,2 do 226,1 o długości 48,9 km (klasa II)

2. Parametry szlaku żeglownego:

•  Odcinek skanalizowany (od Kanału Bydgoskiego do Krzyża):

Szerokość szlaku żeglownego wynosi od 25 do 30 m;

Głębokość tranzytowa waha się od 120 do 160 cm w zależności od poziomu piętrzenia;

W latach 2010 - 2014 głębokości wahały się na poziomie od 46 cm do 156 cm;

Przy WWŻ najmniejszy prześwit występuje pod mostem kolejowym w Drawskim Młynie (km 170,38) i wynosi 3,40 m. Pozostałe prześwity przekraczają 4,0 m.

• Odcinek swobodnie płynący (od Krzyża do Santoku):

Szerokość szlaku żeglownego wynosi od 30 do 35 m;

Głębokość tranzytowa wynosi 120 cm przy SNW i 200 cm przy SW;

W latach 2010 – 2014 głębokości wahały się na poziomie od 90 cm do 320 cm;

Przy WWŻ najmniejszy prześwit występuje pod mostem drogowym w Trzebiczu (km 197,6) i Gościmcu (km 207,23). Pozostałe prześwity przekraczają 4,0 m.

 3. Śluzy:

• Odcinek skanalizowany (od Kanału Bydgoskiego do Krzyża):

Posiada 14 stopni wodnych (jaz piętrzący wodę i śluza żeglugowa);

Wszystkie śluzy są jednokomorowe o wymiarach komór 57,40 x 9,60 m o konstrukcji betonowej (za wyjątkiem śluzy w Krostkowie, która ma konstrukcję ziemną o wymiarach 57,4 x 9,10 m);

Wysokości spadów na śluzach wahają się od 0,43 m (Krostkowo) do 2,72 m (Nakło Zachód);

Za pomocą śluz statki płynące niejako kanałem pokonują spad wynoszący 26,93 m.

Charakterystyka:
Jest rzeką nizinną, a z uwagi na swój charakter i warunki żeglugowe dzieli się na część skanalizowaną i swobodnie płynącą:
Odcinek skanalizowany (od Kanału Bydgoskiego do Krzyża):

Koryto rzeki obudowane jest budowlami regulacyjnymi (ostrogi, tamy równoległe, narzut kamienny).

• Odcinek swobodnie płynący (od Krzyża do Santoku):

Koryto rzeki zabudowane zostało systemem tam poprzecznych (ostróg) i podłużnych (równoległych).

Brzegi rzeki porastają pola uprawne, malownicze łąki i torfowiska (często podmokłe), zaś krawędzie doliny otoczone są pasmami moreny czołowej, tworzącej krajobraz górzysty, stanowiący ciekawą odmianę na równinnym terenie.

Rzeka nie przepływa bezpośrednio przez tereny Puszczy, ale w wielu miejscach bardzo się do nich przybliża płynąc prawie ich skrajem. Tak jest w okolicach Czarnkowa, Wielenia, Drawska, Drezdenka. Dlatego warto się tu zatrzymać by zapuścić się w lasy Puszczy, słynącej z bogactwa runa leśnego, obfitości zwierzyny łownej, ukrytych w gęstwinie oczek wodnych i zobaczyć sporo osobliwości przyrodniczych m.in. okazy starych i pięknych drzew lipy, dębów i buków, a także pooddychać nieskażonym powietrzem Puszczy.

4. Atrakcje:
Na szczególną uwagę turysty zasługuje Santok, położony w Kotlinie Gorzowskiej i zbiegu Warty i Noteci. Z jednej strony (prawy brzeg) otoczony wyniosłą moreną czołową, a z drugiej (lewy brzeg) spoglądający na rozległe tereny doliny Warty i Noteci. No i ta przystań przy prawym brzegu Noteci nadająca Santokowi dodatkowej atrakcyjności i doskonale promująca turystykę wodną.

5. Okres nawigacji:

• Odcinek skanalizowany (od Kanału Bydgoskiego do Krzyża): zależny jest warunków hydrometeorologicznych (jazy składane są na zimę i stawiane na wiosnę) i rozpoczyna się w kwietniu a kończy z początkiem grudnia.

• Odcinek swobodnie płynący (od Krzyża do Santoku):trwa z reguły od marca do grudnia.

Noteć Górna

1. Droga wodna:

Noteć górna wchodzi w skład połączenia wodnego Warta – Kanał Bydgoski, ma długość 62,1 km (od km 59,5 do 121,6). Jest rzeką skanalizowaną, przepływającą przez pięć jezior w kolejności od J. Gopło: Szarlej, Mielno, Wojdal, Sadłogoszcz, Pturek (druga nazwa Wolickie), zaliczona do klasy Ia drogi wodnej.

2.Parametry szlaku żeglownego:

Szerokość szlaku żeglownego wynosi od 15 do 20 m;

Głębokość tranzytowa waha się od 80 do 120 cm w zależności od poziomu piętrzenia;

W latach 2010 – 2014 głębokości wahały się od 75 cm do 133 cm;

Przy WWŻ najmniejsze prześwity występują pod mostami:

- kolejowym w km 64,6 – 3,5 m
- kolejowym w Mątwach w km 67,38 – 2,8 m
- kolejowym w Kościelcu w km 74,76 – 3,2 m
- drogowym w Pakości w km 80,94 – 2,9 m
- drogowym w Barcinie w km 99,14 – 3,8 m
- drogowym w Łabiszynie w km 116,08 – 3,3 m
- drogowym w Łabiszynie w km 116,72 – 3,505 m
Pozostałe mosty przekraczają 4,0 m.

3. Śluzy:

Posiada dwie śluzy żeglugowe jednokomorowe o wymiarach komór 42,0 x 4,93 m wykonane z betonu i cegły klinkierowej;

Za pomocą śluz statki pokonują spad wynoszący 4,65 m (w kierunku Kanału Górnonoteckiego).

4. Charakterystyka:
Noteć górna płynie szeroką i bardzo płaską doliną. Koryto rzeki ubezpieczone jest budowlami faszynowymi, przeważnie opaskami z kiszek i walców, wzmocnionymi palisadą. Na skraju doliny występuje krajobraz równin i wzniesień morenowych, pagórkowaty pojezierny oraz terasów z wydmami.

5. Atrakcje:
Szlak urozmaicają jeziora, z których największe to Mielno i Pturek. Wzdłuż ich brzegów jest kilka przystani sportowych i miejsc do zacumowania. Warto również zatrzymać i zwiedzić następujące miejscowości:
- Pakość w km 80,94
- Barcin w km 99,40
- Lubostroń (zabytkowy pałac) w km 107,70
- Łabiszyn w km 116,08.

6. Okres nawigacji: od kwietnia do listopada/grudnia.

Kanał Górnonotecki

1. Droga wodna:
Jest ostatnim odcinkiem połączenia wodnego Warta – Kanał Bydgoski i stanowi klasa drogi wodnej Ia.
Długość: 25,5 km (od km 121,6 do 146,6).

2. Śluzy:

Posiada 6 śluz żeglugowych jednokomorowych o wymiarach komór 42,0 x 5,0 m wykonanych z betonu, cegły klinkierowej i ciosów kamiennych;

Za ich pomocą statki pokonują spad wynoszący 13,68 m w kierunku K. Bydgoskiego.

3. Parametry szlaku żeglownego:

Szerokość szlaku żeglownego wynosi od 15 do 20 m i jest on oznakowany znakami żeglugowymi brzegowymi;

Głębokość wody w kanale waha się od 80 do 120 cm w zależności od poziomu piętrzenia;

W latach 2010 – 2014 głębokości wahały się na poziomie od 55 cm do 142 cm.

Prześwity pod mostami:

Przy WWŻ najmniejsze prześwity występują pod mostami drogowymi:

          - przy śluzie nr 6 w Dębinku w km 130,78 – 3,6 m;
          - w Łochowie w km 144,36 – 4,0 m;
          - przy śluzie w Łochowie w km 144,98 – 3,6 m.

Prześwity pozostałych mostów wynoszą ponad 4,0 m.

4. Charakterystyka:
Jest to kanał sztuczny łączący Noteć górną z Kanałem Bydgoskim. Przy każdej śluzie jest zbudowany jaz służący do odprowadzania nadmiaru wód rz. Noteci krzyżującej się z kanałem lub z własnych lokalnych zlewni. Kanał Górnonotecki jest jednocześnie źródłem, zaopatrującym w wodę Kanał Bydgoski. Kanał Górnonotecki znajduje się w Kotlinie Toruńskiej. Końcowy odcinek kanału (od km 137,5 do 146,6) poprowadzony został krzywiznami wśród niewielkich, lesistych wzniesień. Wysokie, piaszczyste brzegi z bogatym zadrzewieniem tworzą bardzo ładny krajobraz, niezwykle atrakcyjny turystycznie.

5. Okres nawigacyjny: od kwietnia do listopada/grudnia.

Kanał Ślesiński - administracja RZGW w Poznaniu (0+000 - 26+460) oraz RZGW w Bydgoszczy (26+460 - 32+000)

1. Droga wodna:

          Kanał Ślesiński łączy rzekę Wartę z Jeziorem Gopło, ma długość: 32 km (od km 0,00 do 32,00) i jest zaliczona do klasy II drogi wodnej.

2. Parametry szlaku żeglownego:

Szerokość szlaku żeglownego wynosi do 30 m i jest oznakowany znakami żeglugowymi pływającymi i brzegowymi;

Głębokość tranzytowa waha się od 130 do 220 cm;

W latach 2010 – 2014 głębokości wahały się na poziomie od 60 do 190 cm.

Przy WWŻ prześwity wszystkich mostów wynoszą ponad 4,0 m.

3. Śluzy:

Posiada cztery śluzy żeglugowe jednokomorowe o konstrukcji betonowej;

Dwie pierwsze śluzy (pomiędzy Wartą a jeziorami ślesińskimi) o wymiarach komór 58,0 x 9,6 m pokonują spad wynoszący 1,78 m;

Dwie kolejne (pomiędzy jeziorami ślesińskimi a Jeziorem Gopło) o wymiarach komór 59,0 x 9,6 pokonują spad 7,31 m.

4. Charakterystyka:
Jest pierwszym odcinkiem połączenia wodnego Warta – Kanał Bydgoski. Powstał w wyniku połączenia przekopami (odcinki sztuczne kanału) łańcucha jezior Konińsko – Ślesińskich (odcinki naturalne kanału). Trasa położona jest w dolinie rynny, jaką pozostawił tu lodowiec, w charakterystycznym krajobrazie pagórków, wzniesień morenowych i sandr pojeziernych.

5. Atrakcje:
Niewątpliwą atrakcją są jeziora: Pątnowskie, Wąsowskie, Mikorzyńskie, Ślesińskie i Czarne. Długość ich wynosi 16,29 km i stanowią one zarazem stanowisko szczytowe kanału. Kanał posiada także dwie przepompownie w Morzysławiu i Pątnowie i jaz ulgowy w Gawronach.

6. Okres nawigacyjny: Kwiecień/maj – listopad.

Rzeka Warta - RZGW w Poznaniu (Wielka Pętla Wielkopolska)

1. Droga wodna:

Warta jest najdłuższą rzeką żeglowną w RZGW w Poznaniu:

Od Konina do Lubonia pod Poznaniem tj. od km 406,6 do 252,0 o długości 154,6 km (klasa Ia)

Od Lubonia do Santoku tj. od km 252,0 do 68,2 o długości 183,8 km (klasa Ib)

Od Santoku do Kostrzyna n. Odrą tj. od km 68,2 do 0,00 o długości 68,2 km (klasa II)

2. Parametry szlaku żeglownego:

Szlak żeglowny oznakowany jest znakami żeglugowymi głównie brzegowymi. Zgodnie z klasyfikacją śródlądowych dróg wodnych jest drogą wodną o znaczeniu regionalnym i dzieli się na trzy odcinki:

Od Konina do Lubonia pod Poznaniem :

Szerokość szlaku żeglownego wynosi ok. 30 m;

Głębokość tranzytowa wynosi 60 cm przy SNW i 130 cm przy SW;

W latach 2010 – 2014 głębokości wahały się na poziomie od 50 cm do 300 cm;

Przy WWŻ najmniejszy prześwit występuje pod mostem kolejowym w Solcu (km 318,0) i wynosi 2,70 m. Pozostałe prześwity przekraczają 4,0 m;

Od Lubonia do Santoku:

Szerokość szlaku żeglownego wynosi od 36 do 40 m;

Głębokość tranzytowa wynosi 90 cm przy SNW i 160 cm przy SW;

W latach 2010 – 2014 głębokości wahały się na poziomie od 80 cm do 350 cm;

Przy WWŻ najmniejszy prześwit występuje pod mostem drogowym w Sierakowie (km 145,0) i wynosi 4,0 m. Pozostałe prześwity przekraczają 4,0 m;

Od Santoku do Kostrzyna n. Odrą:

Szerokość szlaku żeglownego wynosi 65,0 m;

Głębokość tranzytowa wynosi 100 cm przy SNW i 180 cm przy SW;

W latach 2010 -2014 głębokości wahały się na poziomie od 100 cm do 365 cm;

Przy WWŻ najmniejszy prześwit występuje pod mostem drogowym w Kostrzynie n. Odrą (km 2,45) i wynosi 3,90 m. Pozostałe prześwity przekraczają 4,0 m;

3. Charakterystyka:
Jest rzeką nizinną, swobodnie płynącą, uregulowaną ostrogami i tamami równoległymi.
Od Konina do Santoku:

Warta płynie szeroką pradoliną warszawsko – berlińską w przeważającym krajobrazie nizinnym wśród lasów, pól uprawnych i wzgórz morenowych. Morenowe obramowania doliny występują szczególnie pod Koninem, Śremem i Międzychodem a swoim „górzystym" krajobrazem zaskakują i zachwycają jednocześnie zdumionych wodniaków.

Od Santoku do Kostrzyna n. Odrą:

Rzeka płynie tu w kierunku zachodnim w pradolinie toruńsko – kostrzyńskiej. Od Santoku do km 52,0 rzeka Warta płynie wzdłuż wysokich 30 -70 m skarp moreny czołowej.

4. Atrakcje:
Od Konina do Santoku:

Wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w dolinie rzeki Warty odzwierciedla Wielkopolski Park Narodowy oraz szereg Parków Krajobrazowych: Nadwarciański Park Krajobrazowy, Żerkowsko – Czeszewski Park Krajobrazowy, Rogaliński Park Krajobrazowy, Sierakowski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka.

Od Santoku do Kostrzyna n. Odrą:

Do atrakcji turystycznych szlaku dolnej Warty można zaliczyć ujściowy odcinek rzeki Dolina Słońska z rezerwatem ptactwa wodnego „Słońsk" i Parkiem Narodowym „Ujście Warty" od km 7,6 do 22,3.

Miasto Kostrzyn n. Odrą z ładną przystanią turystyczną w km 2,3.

ZOO Safari w Świerkocinie w km 28,5.

Miasto Gorzów Wlkp. z nadbrzeżem w km 56,5.

5. Okres nawigacji: w zasadzie od kwietnia do listopada, ale w ostatnich latach warunki do pływania występują nawet w styczniu, lutym i grudniu.